1- دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، گروه تفسیر و علوم قرآن، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران ، mojtaba.mostashreq@gmail.com 2- استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران
چکیده: (10 مشاهده)
این مقاله به بررسی کرامت ذاتی انسان در بُعد جسمانی از منظر قرآن کریم میپردازد. مسئله اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است که آیا کرامت ذاتی انسان، ناظر به بُعد جسمانی او نیز هست یا خیر. این فهم میتواند تأثیر بسزایی در تبیین جایگاه انسان در نظام آفرینش داشته باشد. پژوهش حاضر با روش مطالعه کتابخانهای و روش حل مسئله تحلیلی-تفسیری با کاربست تفسیر موضوعی به تحلیل دلایل نفی کرامت ذاتی در بعد جسمانی و ادله اثبات این دیدگاه میپردازد. اطلاق احسنالخالقین به خداوند متعال و مسجود واقع شدن انسان بعد از نفخ روح و همگانی نبودن ویژگیهای جسمانی کرامت، از جمله دلایل نفی کرامت ذاتی انسان در بعد جسمانی است. در مقابل مثبتین کرامت ذاتی انسان در بعد جسمانی از ادلهای همچون صورت و تقویم احسن، تعادل در ترکیب، و متمایز بودن برخی حواس و اندامهای انسان نسبت به سایر حیوانات استفاده کردند که مورد نقد و تحلیل قرار گرفت. در همین راستا روایات تفسیری ناظر به کرامت جسمانی بررسی شده و قوت سندی و مفهومی آنها سنجیده میشود. مقاله در نهایت به این نتیجه میرسد که شواهد قرآنی و روایی، کرامت ذاتی انسان را به ویژگیهای روحانی و عقلانی او نسبت میدهند و انتساب این کرامت به بُعد جسمانی با اشکالات متعددی روبروست.