1- استادیار گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ، saeeddavoodee@gmail.com 2- مدرس حوزه و دانشگاه
چکیده: (12 مشاهده)
در آیه ۳۴ سوره نساء شیوه مواجهه با نشوز زنان بیان شده است. جمعی از مفسران و فقها، نشوز را ترک تمکین زن دانستهاند و مراتب برخورد باآن را با ترک تمکین مرتبط میدانند؛ این دیدگاه با چالشهایی مواجه است ؛ از جمله ناسازگاری با گستره معنای قوامیت که وسیع تر از تمکین است. همچنین تنبیه زوجه تارک تمکین به وسیله «هجر در مضجع» نمی تواند برای وی ناخوشایند باشد . از دیدگاه نگارنده باتوجه به قرائن متعدد از جمله؛ شأن نزول، معنای قوامیت و گستره آن، سیاق آیه در ضمن سیاق سوره، قرائن مربوط به واژگان آیه، تقسیم زنان به قانت و ناشز در برابر قوامیت شوهر، روایات مستند به آیه، روایاتی که مرد را قیّم بر زن قرار داده است، روایاتی که بهترین وبدترین زنان را معرفی میکند، روایات نکوهشگر مردان فرمانبر زنان و روایاتی که ضرب را به موارد غیر تمکین هم گسترش داده،گسترده نشوز فراتر از ترک تمکین است. این پژوهش میکوشد بر مبنای دادههای کتابخانهای و با رویکرد تحلیلی - توصیفی اثبات کند که مقصود از نشوز، طغیان و شورشگری زوجه در برابر قوامیت و مدیریت زوج است، نه فقط ترک تمکین؛ با این تفسیر،حکیمانگی مراتب سهگانه مقابله با نشوز همسردر قرآن کریم، روشن میشود.