تاریخ انبیاء بیانگر آن است که برنامههای تمام پیامبران در دعوت به اصول، بدون هیچ اختلافی یکسان بوده، هرگاه پیامبری دعوت خود را با دلایلی آشکار میساخت، قوم او به دو گروه مؤمن و کافر تقسیم میشدند. ایمان، امری است دارای مراتب تشکیکی؛ چرا که قابل شدت و ضعف است. ممکن است برخی از مراتب ایمان بهگونهای آمیخته بهنوعی از شرک خفی باشد. طبق آموزههای دینی، معیار درجهبندی و ارتقاء وجودی مؤمنان، انجام اعمال صالح و مرضی خدای سبحان است؛ یعنی ایمان و عمل صالح، مکمّل یکدیگرند. صلاح و شایستگی فعل و حُسن فاعلی بستگی به مرتبه ایمان شخص دارد و در مقابل نقش عمل نیز در ایمان، رقمزدن درجات و مراتب آن است. مسلمان نیز همواره بین مراتب اسلام و ایمان قرار دارد است. تعریف جامع کفر عبارت از انکار الوهیّت، توحید، رسالت و ضروری دین با التفات به ضروری بودن آن است. پژوهش حاضر به تحلیل مراتب ایمان و کفر و بررسی تعاریف انحرافی از مفهوم ایمان و رابطه آن با عمل در طول تاریخ اسلام و تاثیر آن در ایجاد گروههایی چون خوارج، مرجئه، معتزله و اشاعره میپردازد و در صدد کشف مهم ترین انحراف در دیدگاههای صدر اسلام و قرون اولیه اسلامی پیرامون تعریف اصطلاحی ایمان و ارتباط آن با عمل است.
Dabbagh E, Naseh A. Interpretative Analysis of the Grades and Degrees of Belief and Disbelief and the Relation between Belief and Righteous Action. مطالعات تفسیری 2018; 9 (33) :137-160 URL: http://tafsir.maaref.ac.ir/article-1-871-fa.html
دباغ احسان، ناصح علی احمد. تحلیل تفسیری مراتب و درجات ایمان و کفر و رابطه ایمان و عمل صالح. نشریه علمی مطالعات تفسیری. 1397; 9 (33) :137-160