دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، تهران ، ایران. ، phorough.parsa@gmail.com
چکیده: (24 مشاهده)
تفسیر اجتماعی قرآن کریم به مثابه مهم ترین رویکرد تفسیری معاصر، به حل و اصلاح مسایل عصری جامعه و از جمله مسایل زنان نیز اهتمام داشته است. در واقع مفسران اجتماعی، تحت تأثیر حرکت های دفاع از حقوق زنان ، تفاسیر ویژه ای از آیات مربوط به زنان ارائه داده اند که در بسیاری موارد با تفاسیر متقدمان تمایز دارد. مسألۀ این پژوهش، بررسی و مطالعه نسبت و رابطه تفسیر اجتماعی آیات با مطالبات اجتماعی زنان است که با روش کتابخانه ای و رویکرد تاریخی و تحلیلی انجام شده است. این جستار نشان داده که تفسیر اجتماعی آیات قرآنی ، تأثیر و نقش سازنده ای در ارتقای جایگاه زنان در جهان اسلام داشته است. بسیاری از مفسران اجتماعی قرآن معتقدند ؛ اسلام و آموزه های قرآنی در 15 سده پیش از این امتیازات فرهنگی و حقوق اجتماعی و سیاسی و اقتصادی ویژه ای برای زنان قایل شده و آیات قرآنی رویکرد تبعیض آمیزی به جنس زن نداشته اند. زن و مرد از نگاه قرآن در کرامت انسانی و آفرینش برابر هستند . علاوه بر آن در خطاب های قرآنی، شئونات معنوی ، اوامر و نواهی الهی و ثواب و عقاب اخروی به یکسان مورد توجه قرارگرفته اند. حق آموزش، منع قانونی تعدد زوجات و حق مشارکت سیاسی در شمار مطالبات مهم زنان در جهان اسلام بوده که مفسران اجتماعی در مقایسه با مفسران سده های پیشین دیدگاه های تفسیری نوی درباره آنها بیان کرده اند. برابری جنسیتی و تساوی حقوق از نگاه بسیاری از مفسران اجتماعی قرآن پذیرفته شده اگر چه با توجه به تمایزهای طبیعی زن و مرد به تشابه حقوق آن دو اعتقاد ندارند.