فرآیند تحول ارزشهای اجتماعی به جهت مدیریت تغییرهای اجتماعی همواره مورد توجه جامعهشناسان و رهبران جوامع بشری بوده است. جامعهشناسان بر این باورند که با پژوهش در فرآیند دگرگونی ارزشهای اجتماعی جوامع، میتوان روند و چگونگی نسخ آن در گذشته و جایگزینی ارزشهای اجتماعی جدید و چگونگی تغایر و تضاد آنها را بررسی کرد.
طرح ارزشهای اجتماعی از محوریترین موضوعهای نهجالبلاغه است که امام علی× در بیان آن به چگونگی، زمینهها، عوامل شکلگیری و علل شیوع و تحول آن، به ویژه در جامعه اسلامی، توجه میکند.
مراحل فرآیند دگرگونی ارزشهای اجتماعی در نهجالبلاغه، عبارت است از: پیدایش، فراگیری، تثبیت و جایگزینی. همچنین دلایل عمده تحول از نگاه نهجالبلاغه را میتوان دین و شریعت، نظارت و مراقبت اجتماعی، حاکمان و فرمانروایان و هواهای نفسانی معرفی کرد.
حسینی سید حمید، ایازی سید محمدعلی. تحلیل فرآیند تحول ارزشهای اجتماعی در نهجالبلاغه با رویکرد جامعهشناختی. نشریه علمی مطالعات تفسیری. 1389; 1 (4) :35-64