1- دانشگاه مازندران 2- دانشگاه مازندران ، jloudar@umz.ac.ir
چکیده: (415 مشاهده)
بررسی کیفیت و نحوه محاسبه اعمال انسان در قیامت، از موضوعات مورد توجه مفسران است. ادوات این سنجش حساس و تأثیرگذار بر سعادت بشر، در قرآن مجید ذکر گردیده و تفاسیر مختلف، به ارائه تحلیل آن پرداخته‌اند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی، با بررسی آیاتی از دوازده سوره در قرآن کریم و با تأکید بر کلیدواژه‌های: وزن، میزان، ثقل و کتاب اعمال به بررسی آراء مفسران فریقین، در کاربست حقیقت یا مجاز بودن این مقولات پرداخته است. برخی مفسران برای «میزان» و «کتاب اعمال» صورتی حقیقی قائل گشته و برخی نیز معتقدند که این موضوعات، به شکلی مجازی و لفظی و تنها در جهت انتقال مفهوم کاربرد یافته‌اند. قرآن کریم در صدد آن است که به حقیقتی بپردازد که در عالم مافوق ماده، مفهومی از ویژگی‌های آن در عالم ماده را دارا باشد، بدین‌رو با ذکر «میزان و کتاب» به دنبال آن است تا این معنا در سیر صعودی، به حقیقتی اطلاق گردد که آن ویژگی در فضای ماوراءالطبیعه بر همین لفظ قابل دلالت و انطباق باشد. بنابراین دیدگاه حقیقت انگارانه به‌عنوان نظریه برگزیده، معنای اراده شده در میزان و کتاب را ـ که شامل سنجش و ثبت اعمال به شکلی دقیق و بی‌نقص است ـ حقایقی می‌داند که برای آن مفهوم‌سازی صورت گرفته و با حقیقت مستقل آن، قابل انطباق معنایی است.
