۴ نتیجه برای تفسیر ساختاری
سعیده غروی،
دوره ۶، شماره ۲۱ - ( ۱-۱۳۹۴ )
چکیده
بررسی ساختار هندسی آیات قرآن کریم بر پایه اهداف سور، رویکرد جدید عصر حاضر است که از آن با عنوان تفسیر ساختاری یاد میشود. غرض اصلی مفسران در این شیوه، تبیین هدف کلی سوره و کشف اهداف جزئی است که بر پایه سیاق در بندهایی مجزا اما مکمل چینش شده و با نظمی منطقی انسجام یافته است، چنانکه مبنای تفسیر المیزان بر این اساس پیریزی شده است. ساختار مقاله حاضر بر اساس ساختاربندی تفسیر المیزان بوده و مطالب آن با تکیه بر نظر تفسیری علامه طباطبایی و بررسی برخی تفاسیر شیعه و اهل سنت تنظیم شده است. نتیجه حاصل از بررسی تفاسیر در ارتباط ساختاری آیات این سوره، بیانگر تبیین اصول اعتقادی دین مبین اسلام است که در آیات اولیه با بحث نبوت آغاز میگردد و پس از تشریح آن، توحید، موضوع سخن قرار گرفته و آنگاه معاد به عنوان سومین اصل مورد تأکید سوره واقع شده است. در بخش دوم سوره، روی سخن به اعراب عصر نزول است. مرور اصول نامبرده، تأکیدی بر ثابت و حقیقی بودن این امور در همه ادیان الهی است. پایان این سوره نمودی از قدرت لایزال الهی است.
دکتر محمد خامه گر،
دوره ۱۰، شماره ۳۷ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
یکی از روشهای نوین در تفسیر قرآن کریم، روش تفسیر ساختاری است که در سالهای أخیر توجه ویژهای به آن شده است. روش تفسیر ساختاری بر مبنای نظریه هدفمندی سورههای قرآن اجرا میشود. برای ارائه تفسیر ساختاری یک سوره از قرآن کریم باید دو مرحله طی شود؛ در مرحله نخست باید با توجه به قواعد علمی، ساختار و غرض سوره را به روش استدلالی کشف کرد و محتوای سوره را فصلبندی نمود؛ در مرحله دوم با توجه به کیفیت ارتباط آیات در ساختار سوره و معنای تفسیری آیات، متن تفسیر ساختاری سوره را به روش پیوسته ارائه کرد. در این مقاله ابتدا ویژگیهای تفسیر ساختاری و سپس قواعد کشف ساختار و غرض سورههای قرآن بیان شده است و در پایان سوره بیّنه مطابق دو مرحله فوق به روش ساختاری تفسیر شده است تا امتیازها و کارکردهای روش تفسیر ساختاری تبیین گردد و جهتگیری محتوایی سوره بیّنه آشکار شود.
حسن صالحی،
دوره ۱۰، شماره ۳۹ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
قرآنپژوهان در چند دهه أخیر با رویکرد تفسیر ساختاری سورههای قرآن کریم معتقدند که این شیوه نوین، کمک قابلتوجهی به درک مفاهیم قرآنکریم میکند. این شیوه در درجه نخست، بهدنبال کشف أهداف أصلی و فرعی سورههاست و سپس کشف إرتباط سیاق جملهها و آیهها با یکدیگر در ترسیم أهداف فرعی و در فضایی بالاتر هدف کلی سوره است. مقاله حاضر بر أساس چنین رویکردی، سوره «ص» را با جستاری در تفاسیر متعدد شیعه و سنّی ازجمله تفسیر المیزان، مورد تأمل و بررسی قرار داده است. نتیجه حاصل از بررسی ساختاری سوره «ص» نشاندهنده آن است که غرض کانونی سوره «ص» ناظر به آموزش و تربیت و تمرکزدادن شخص پیامبر اسلام| و بهتبع مبلغان دینی به وظایف گوناگون ایشان در أمر هدایت و إنذار مشرکان در مسائل مبدأ، معاد و نبوت است و به این وظایف در ضمن موارد متعدد تذکر داده شده است. تمجید از برخی انبیاء و زدودن اتهامهای سنگین و جلوگیری از تخریب وجهه ایشان نیز، بهعنوان هدف فرعی دیگر نیز مورد توجه بوده است.
محمود شکوهی تبار، محمود رجبی،
دوره ۱۲، شماره ۴۷ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
این تحقیق بهدنبال معرفی گامهایی برای کشف مستدل ساختار، سیر هدایتی و غرض سورههای قرآن کریم و تطبیق این گامها در تفسیر سوره قیامت است. بر پایه یافتههای این پژوهش، هدف مذکور در پنج گام قابل دستیابی است: دستهبندی اولیه آیات، عنوانگذاری اولیه دستهها، سنجش ارتباط بین دستهها و سیاقبندی، انتخاب عنوان مناسب برای سیاقها، سنجش ارتباط بین سیاقها و انتخاب عنوانی متناسب برای کل سوره. با اجرای این گامها در تفسیر سوره قیامت، دستهبندی آیات، ساختار، سیر هدایتی و در نهایت غرض کلی سوره بیان شده است. در ادامه نظر مفسر کتاب الاساس فی تفسیر القرآن که از تفاسیر بارز در زمینه فهم منسجم سورههای قرآن کریم است، به منظور مقایسه و سنجش یافتههای پژوهش حاضر مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.