۷ نتیجه برای مرتضوی
سیدمحمد مرتضوی،
دوره ۱، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۸۹ )
چکیده
امت اسلامی در مصداق «اهل‌بیت» اختلاف دارند و دو گروه عمده اسلامی (شیعه و اهل‌سنت) درباره جایگاه آنان نزد خداوند و نقش آنان در نظام آفرینش، دو نگاه مهم دارند: نگاه افراطی، آنان را فوق‌بشر تصور می‌کند و صفات خدایی برای آنان در نظر می‌گیرد و نگاه تفریطی آنان را در حد مسلمان عادی می‌داند و گاهی تکفیر هم می‌کند.
با بررسی متون حدیثی دو گروه، می‌توان حدّ وسط این افراط و تفریط را اثبات کرد که عبارت است از «پذیرش بندگی آنان در برابر خداوند، با وجود برخورداری از مقاماتی مانند خلافت، ولایت، امامت و عصمت»؛ با این توجیه که مستندات دینی اثبات می‌کند این مقامات اعطایی از سوی خداوند هستند؛ نه ذاتی آنان.
باتوجه به بررسی متون دینی، این مقامات متناسب با نیازهای مردم طراحی و جعل شده است. این مقاله نمونه‌ای از مقامات حقیقی آنان را ـ براساس روایات دو گروه ـ بررسی و مستندات، فلسفه جعل و مصداق آنها را از روایات دو فرقه ارائه می‌کند.
ایوب اکرمی، سید محمد مرتضوی،
دوره ۳، شماره ۱۱ - ( پاییز ۱۳۹۱ )
چکیده
از جمله سبک‌های تفسیری نوپدید، تفسیر قرآن به ترتیب نزول است. درخصوص اعتبار و روایی این روش و پیامدهای آن، داوری‌هایی شده است. بخش عمده‌ای از این داوری‌ها مربوط به پذیرش وجود یا عدم وجود مبانی و پیش‌فرض‌های محکم در باره این روش است. تدریجی بودن نزول قرآن و تناسب آن با روش تفسیر نزولی، توقیفی بودن ترتیب نزول به استناد مصحف امام علی×، اجتهادی بودن ترتیب کنونی، سازگاری تفسیر موضوعی با ترتیب نزول و امکان تعیین ترتیب نزول به استناد روایات ترتیب نزول، به عنوان پیش فرض‌های اصلی این روش مطرح است. درباره فواید ادعایی این روش و مبانی و پیش‌فرض‌های آن نقدهایی انجام یافته است. اگرچه برخی از ایرادهای مربوط به فواید این روش، به‌جا و صحیح است؛ اما بخش عمده‌ای از ایرادهای مربوط به مبانی و پیش‌فرض‌های روش مزبور، وارد نبوده و قابل نقد است؛ چنانکه بدون پذیرش این پیش فرض‌ها، اقدام به تفسیر ترتیب نزولی، موجه نیست.
سید عبدالرسول حسینی‌زاده، سید ابراهیم مرتضوی،
دوره ۷، شماره ۲۷ - ( پاییز ۱۳۹۵ )
چکیده
مقاله حاضر به بررسی ارتباط اسماء الهی با محتوای آیات در سوره آل‌عمران در ذیل آیات مختوم به دو اسم «رحمن و رحیم»، «حی و قیوم»، «عزیز و حکیم»، «غفور و رحیم»، «سمیع و علیم»، «عزیز و ذوانتقام» و «واسع و علیم» پرداخته است. با نظرداشتِ توقیفی بودن ترتیب و نظم کلمات در قالب آیات قرآن و نیز تنظیم آیات در درون سوره‌ها، ارتباط و همخوانی اسماء الهی با مضامین آیات امری انکارناپذیر است. این ارتباط به چند صورت نمود یافته است که عبارتند از: «ارتباط با خود آیه»، «پیوند با آیه قبل یا آیه بعد»، «ارتباط با دو آیه قبل و بعد» و «ارتباط با محتوای کلی چند آیه». در سه مورد نخست، ممکن است ارتباط با صدر، میانه و ذیل آیات برقرار باشد و در مورد «ارتباط با محتوای کلی چند آیه»، نفی الوهیت از غیر خداوند که مهم‌ترین مسئله دینی است، در سوره آل عمران مطرح شده است و اسماء حیّ، قیوم، عزیز و حکیم با آن پیوند خورده است.
سیده سمیه خاتمی سبزواری، سید محمد مرتضوی،
دوره ۷، شماره ۲۸ - ( زمستان ۱۳۹۵ )
چکیده
یکی از آیات پر ابهام نزد مفسران، آیه ۱۰۲ بقره است. در این آیه چند اختلاف مانند مکان بابل، نزول هاروت و ماروت، چگونگی سحر و مراد از شیاطین قابل ملاحظه است. آنچه امید به پاسخگویی به این ابهام‌ها را تقویت می‌کند واژه «بابِل» است که کمک زیادی در حل این اختلافات دارد. نام «بابل» تنها یک‌بار در قرآن آمده است. در این مقاله از نقطه نظر توجه مردم به سحر که مهم‌ترین موضوع به‌کار رفته در آیه است، به وقایع این شهر و پایان آن می‌نگرد تا بتواند از طریق شناخت بیشتر بابل به بررسی تاثیرهای آن در تفسیر آیه بپردازد. این تاثیرها در دو جهت بررسی می‌شود؛ یکی اینکه با تبیین عاقبت سحرکنندگان، به بررسی ارتباط بین سحر و اتفاق‌های پیش‌آمده در بابل می‌پردازد و دیگر اینکه کنکاشی در پاسخگویی به اختلاف‌های تفسیری دارد.
محمدحسین برومند، غلامرضا مرتضوی،
دوره ۸، شماره ۲۹ - ( بهار ۱۳۹۶ )
چکیده
در میان آیات قرآن در مورد ادوار زمانی خلقت آسمان‌ها و زمین تناقضی ظاهری دیده می‌شود؛ این ادوار زمانی در آیات ۱۲ ـ ۹ سوره فصلت هشت روز و در آیات دیگر شش روز است. در این رابطه، برخی مفسران تعارض مذکور را مطرح نکرده و در نتیجه به‌دنبال پاسخ نبوده‌اند و سایر مفسرانی که تلاش کرده‌اند این تعارض را حل کنند بر این اساس که هدف خدای متعال در این سوره بیان تفصیلی شش روز بوده است یا نه، راه‌حل‌هایی ارائه داده‌اند. این مقاله از یک سو سعی دارد به نقد آراء مفسران بپردازد و از سوی دیگر این تعارض ظاهری را بر مبنای تمایز عالم «خلق و امر» بزداید. بنابراین بر اساس اینکه در آیه دهم «جعل رواسی» و «تقدیر اقوات» که در چهار روز انجام شده است، مکمل خلقت است نه اصل خلقت، دو دوره‌ای که در ادوار آفرینش آسمان‌ها و زمین از سوی خدای سبحان مسکوت مانده و مورد اختلاف مفسران است، به اتیان آسمان‌ها و زمین مربوط است که در آیه یازدهم بدان اشاره شده است.
حمید سعید بخش، محمد مرتضوی،
دوره ۱۲، شماره ۴۵ - ( بهار ۱۴۰۰ )
چکیده
انسان دارای دو بعد مادی و مجرد است. فرایند رشد بدن از نطفه تا مرگ پیش روی محققان و اندیشمندان است اما فرایند رشد و تکامل نفس و بعد مجرد انسان به خاطر نامرئی بودن آن و نیز به خاطر انکار بعد مجرد انسان توسط روانشناسی غربی مورد توجه چندانی قرار نگرفته است. این موضوع در منابع فلسفی و عرفانی تا حدودی مورد توجه قرار گرفته و نتایج خوبی در حوزه روانشناسی فلسفی ایجاد نموده است. قرآن کریم به‌عنوان کتاب انسان‌شناسی و انسان‌سازی برای سیر رشد انسان نگاهی فرایندی و مرحله به مرحله دارد. حرکت رشدی نفس از رحم شروع می‌شود و مراحل مختلف را طی می‌کند؛ برخی تکوینی و طبیعی است و برخی انتخابی و ارادی و تا حیات انسانی ادامه دارد، این سیر رشدی همچنان ادامه‌دار است. در این مقاله بر پایه آیات و دیدگاه مفسران به روش تحلیلی استنتاجی، مراحل سیر رشد طولی نفس که قرآن کریم بدان اشاره نموده، مورد پژوهش قرار گرفته است. مراحل گیاهی، حسی حرکتی، انسانی و الهی، مراحل متصلی است که در آیات مختلف برای انسان به تصویر کشیده شده است.
نسیم سادات مرتضوی، فهیمه مروتی،
دوره ۱۳، شماره ۴۹ - ( بهار ۱۴۰۱ )
چکیده
نوشته پیش‌روی تلاشی است در ارزیابی شاخصه‌های امامت عیسی× که با روش توصیفی تحلیلی به مساله پرداخته است. در این تحقیق شاخصه جعل الهی از همنشینی واژه‌های اصطفاء، اجتباء و ملک عظیم از آیات قرآن در مورد امامت ایشان استنباط می‌شود و مؤلفه هدایت به امر الهی با تکیه بر آیات قرآن مشهود است؛ زیرا با توجه به آیه ۱۱۳ صافات که ذریه ابراهیم را به محسن و ظالم تقسیم می‌کند و انضمام آیه ۱۲۴ بقره، می‌توان دریافت که عهد امامت به فرزندان محسن آن حضرت ازجمله عیسی× رسیده است؛ زیرا فرض عدم تعلق این عهد الهی به محسنان به‌معنای بیهوده بودن آن تقسیم و این تقیید خواهد بود و از دیگر شاخصه‌ها زمامداری و تدبیر امور جامعه و پرداختن به جزئیات امور که با ویژگی صبر و یقین ایشان توأم گشته و با اجرای عدالت و منصب داوری عیسی× در زمانه ظهور مسیر برای اثبات مؤلفه‌های امامت ایشان هموار می‌گردد.
.jpg)
